Onbekende buren

Dit artikel is geschreven door Kirsten Dorrestijn voor de Uitkrant

Stad vol leven

Wie aan de stad denkt, denkt niet aan natuur. En al helemaal niet aan een natuurfilm. Toch besloten de makers van De nieuwe wildernis (over het wild bij de Oostvaardersplassen) en Holland – Natuur in de delta hun camera dit keer te richten op onze hoofdstad. In de film De wilde stad is te zien wat er allemaal in onze stad leeft. En dat is meer dan je denkt. 

Rotsachtig landschap

Dieren zien het verschil niet tussen een écht natuurgebied en stedelijke bebouwing. Voor de duiven op de Dam is onze stad gewoon een rotsachtig landschap, een kliffengebied met holletjes om in te broeden en richels om op uit te rusten. De gevallen frieten betekenen tafeltje-dekje voor dit soort dieren. Ook is het een voordeel dat er niet wordt gejaagd in de stad. En het is fijn dat de temperatuur altijd een paar graden hoger ligt dan in het omliggende gebied. Doordat niet alle wateren dichtvriezen bij strenge vorst, overleven de Amsterdamse reigers strenge winters in groten getale, terwijl hun soortgenoten in Waterland bij bosjes neervallen. 

Beesten in de stad passen zich aan aan het stedelijke leven. Zo fluiten koolmezen in de stad harder dan hun soortgenoten in het bos, om het stadsrumoer te overstemmen. En merels beginnen hier eerder met fluiten, om de spits voor te zijn. De reigers uit de Pijp weten dat ze stipt om vier uur op de Albert Cuyp moeten landen om het opruimen van de viskar niet te missen. Meeuwen openen met hun scherpe snavels vuilniszakken en meerkoeten gebruiken het menselijk afval om hun nesten van te bouwen, wat soms kleurige taferelen oplevert vol plastic, tot fietsbanden aan toe. Toch is de stad niet voor alle dieren ideaal leefgebied. De kans op een aanrijding met een auto is groot. Veel vogels belanden in de klauwen van huispoezen. En door al dat vette en eiwitrijke voedsel schijnt obesitas of een te hoge cholesterolspiegel in de dierenwereld al geen nieuwigheid meer te zijn. 

Vondelpark-vos

Vossen zijn van die dieren die je niet in de stad verwacht. Toch duiken er geregeld verdwaalde exemplaren op, zelfs midden in het centrum. Bijna elk jaar wordt er wel een vos gesignaleerd in de Jordaan, op het Rembrandtplein, in de Concertgebouwbuurt, de Haarlemmerdijk of bij het Centraal Station. De meeste vossen leven in de randen van de stad, vooral in het Westelijk Havengebied, maar ook in het Diemerpark, Amsterdam-Noord, het Amsterdamse Bos (twee paar), Rembrandtpark, rond de Sloterplas en op Science Park. De exemplaren die in de stad verdwaald raken, zijn vaak jonge mannetjes die door hun vader uit het territorium verjaagd zijn. Bij het zoeken naar nieuw leefgebied lopen ze per ongeluk de stad in. Op die manier kwam waarschijnlijk in 2016 ook een vos in het Vondelpark terecht. Tot nu toe wacht hij vergeefs op een partner om zijn hol mee te bewonen…

Parkiet spiesen

In De wilde stad is te zien hoe op het dak van het ABN Amro-gebouw op de Zuidas een paartje slechtvalken broedt. Slechtvalken bevolken nog niet zo lang onze stad. Ze broeden op grote hoogte. Stadsecologen hebben om die reden de afgelopen jaren een rondgang gemaakt langs de hoogste gebouwen in de stad, met de vraag of zij daar nestkasten mochten ophangen. In 2003 was het voor het eerst raak en broedde een paartje op de schoorsteen van Nuon in het Westelijk Havengebied een paar eieren uit. Inmiddels zijn er vier slechtvalk-paartjes in de stad. Met een vliegsnelheid van 340 kilometer per uur is deze roofvogel het snelste dier op aarde (een jaguar haalt ‘slechts’ 80 kilometer per uur). Tijdens duikvluchten plukt een slechtvalk zo een stadsduif of halsbandparkiet uit de lucht. In de film is te zien dat de slechtvalken de anti-duif-spijlen boven het logo van ABN Amro gebruiken om hun prooien aan te spiesen. In de nestkast van de ABN Amro hangt een webcam, zodat bankmedewerkers via het intranet elk voorjaar live het broedproces kunnen volgen.

Amerikaanse rivierkreeft

Nadat het heeft geregend begeeft zich – vooral in Amsterdam-Oost – een invasie rode rivierkreeften door de straten van onze stad. De beesten verplaatsen zich op hoge poten met opgeheven scharen van sloot naar sloot. De stadsecologen worden geregeld gebeld dat er ‘schorpioenen’ zijn gezien. 

Oorspronkelijk komt de Amerikaanse rivierkreeft uit het gebied bij de Golf van Mexico. Het kreeftje kan worden klaargemaakt als delicatesse, bijvoorbeeld in soep. Omdat de soort een exoot is in Nederland, is het niet verboden ze uit de grachten te vissen voor de maaltijd. Eet smakelijk! 

Keuken van het Ongewenste Dier

De Keuken van het Ongewenste Dier verkoopt kroketten van Schipholganzen, bitterballen van wilde ganzen, gekookte rivierkreeftjes, verse Amsterdamse duivenborst en broodjes My Little Pony (paardenvlees). Initiatiefnemers Nicolle Schatborn en Rob Hagnouw zien hun producten eerder als kunstproject dan als horecabedrijf. Het doel van de hapjes van ‘ongewenste’ dieren is om een discussie op gang te brengen over de vleesconsumptie in onze maatschappij. 

Padden(trek)

Het Vondelpark is in het vroege voorjaar het terrein van de paddentrek. Vanuit hun overwinterplaatsen in de omliggende tuinen trekken de padden, kikkers en salamanders massaal naar de poeltjes in het zuiden van het park om te paren. Elke avond helpen vrijwilligers in fluorescerende hesjes de amfibieën overzetten, zodat ze niet worden overreden door fietsers.