Wapen van de redelijkheid

Opening tentoonstelling op 5 september

De opening vindt plaats op donderdag 5 september om 19:00. Een performance met tekst en muziek van Maria Barnas, een deel uit Are you avoiding the horses again - A life in seven panic attacks. Met medewerking (zang) van Welmoed Eggeraat en Alba Roorda Martinez en begeleiding van Kirsten Schötteldreier. Schrijver Claire-Louise Bennett zal een korte lezing geven.

Over het ontstaan van de tentoonstelling

In 2023 deed schrijver Robin van den Maagdenberg een residentie bij Zon & Schild, een psychiatrische instelling waar haar oma in de jaren ’70 verbleef. Bij Zon & Schild bleek niemand meer te werken die haar oma had gekend, haar dossier was recentelijk vernietigd, het gebouw waar ze had verbleven stond leeg, haar waardevolle spullen waren na haar verblijf weggegooid: haar aanwezigheid had nauwelijks sporen achtergelaten, afgezien van één lange laatste brief waarin ze haar levensverhaal toevertrouwde aan het papier.

Tijdens het verblijf raakte Robin geïnteresseerd in de geschiedenis van vrouwen in de psychiatrie, en de vorm die dingen aannemen als ze onuitgesproken blijven. Hoe reageert een lichaam op gesmoorde woorden? En welke vormen hebben vrouwen gezocht en gevonden om tot van zich te laten horen, ook als hun pen werd ontnomen? 

Nog maar een eeuw geleden werd het mensen - vooral vrouwen - die opgenomen waren verboden om hun verhaal vast te leggen. De pen werd gezien als het wapen van de redelijkheid. Zonder pen om mee te schrijven, schreven vrouwen in gestichten die zich niet de mond wilden laten snoeren hun boodschappen met bloed of roet op papier, of borduurden ze hun gestolde kreten in ziekenhuisjasjes.

Deze stoffen zijn geborduurd met teksten tijdens workshops met mensen die met de psychiatrie te maken hebben (gehad). Nog steeds worden zij vaak niet gehoord, omdat we de donkerte in hun verhalen niet altijd goed verdragen.

Daarnaast heeft kunstenares Beryl Cameron een dwangbuis uit de collectie van Zon & Schild geborduurd met teksten, een moderne interpretatie van het ziekenhuisjasje van Agnes Richter, uit 1890. Het werk in de tentoonstelling, te zien vanaf donderdag 5 september, geeft een nieuwe draai aan die eeuwenoude vorm van protest tegen het smoren van stemmen.