De Nieuwe Kerk x SPUI25 in Spe: Queerness, Spirituality and Decoloniality in the Indonesian Archipelago

De Grote Indonesië Tentoonstelling

De Grote Indonesië Tentoonstelling neemt ons mee op een historische en culturele reis door de Indonesische archipel. De tentoonstelling behandelt niet alleen de archipel tijdens de koloniale periode, maar biedt ook een pre-koloniaal verhaal over de oude koninkrijken en reflecteert op de archipel in de hedendaagse tijd. In de tentoonstelling benoemen twee video’s de hedendaagse intolerantie jegens de queer-gemeenschap in de archipel. Ter illustratie, in 2022 zijn er bepalingen toegevoegd aan het strafwetboek van Indonesië die de rechten van minderheidsgroepen schenden, waaronder queer mensen. In de Indonesische archipel wordt het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht niet erkend door de wet; door een bepaling die het samenwonen en seks vóór het huwelijk verbiedt, wordt feitelijk homoseksueel gedrag illegaal gemaakt. Deze hedendaagse intolerantie ten opzichte van queer mensen gaat terug tot het kolonialisme: de Indonesische archipel nam sociale en politieke structuren over van het Nederlandse koloniale bewind bij het vormgeven van de postkoloniale identiteit. Zowel de koloniale als hedendaagse perceptie van queerness in de Indonesische archipel zijn dus geworteld in een westerse stijl van identiteitspolitiek. 

Een veelvoorkomend concept in het huidige culturele en academische discours is dekolonisatie. In de Indonesische archipel zijn zowel de koloniale als de hedendaagse perceptie van queerness geworteld in een westerse stijl van identiteitspolitiek. Hoe kan dekolonisatie worden toegepast op dit perspectief? Interessant genoeg werden in pre-koloniale tijden bij verschillende etnische groepen in de Indonesië archipel queer identiteiten hoog gewaardeerd en vaak gekoppeld aan spiritualiteit, zoals bij de Lengger-dans en de Bissu. Zou dit pre-koloniale perspectief ons een manier kunnen bieden om dit koloniale/westerse perspectief op queerness in de archipel uit te breiden of te vervangen?