Nuchter Nederlands Natuurbeheer - De natuurfilosofie van Jac P. Thijsse

Lezing

Met de oprichting van ‘Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland’ redt Jac. P. Thijsse het Naardermeer van de ondergang. Later, in het boekje Natuurbescherming en Landschapsverzorging in Nederland (1946) geeft hij een definitie van een ‘natuurmonument’.

“Een volstrekt natuurmonument is een landschap, dat zijn natuurlijken ontwikkelingsgang van bodem, flora en fauna kan volbrengen, zonder daarbij invloed te ondergaan van den mensch.”

In de eerste vergadering van de vereniging wordt een wensenlijst van natuurmonumenten opgesteld. Men hoopt in de toekomst onder meer duingebieden, bossen en heidevelden aan te kopen. Tegelijkertijd beseft Thijsse zich dat Nederland geen ‘volstrekte natuurmonumenten’ heeft. Het Naardermeer noemt hij liever een ‘bruikbare wildernis’. Het landschap bevatte de historische sporen van menselijke invloed. Bovendien moest de vereniging de aankoop en onderhoud van monumenten bekostigen. Het Naardermeer werd opengesteld voor rietsnijders, houtvesters, vissers en jagers. Al moesten uitbaters van het gebied wel rekeninghouden met broedende vogels en bedreigde soorten.

Kortom, in de praktijk trok Thijsse geen harde grens tussen mens en natuur. Veeleer koestert hij de hoop op een harmonische verzoening van beiden. In deze lezing vertelt Norbert Peeters over Jac. P. Thijsse als biologiedocent, natuurbeschermer en vooral natuurfilosoof.

Biografie

Norbert Peeters is botanisch filosoof, schrijver en universitair docent Filosofie aan Wageningen University & Research. In het verleden studeerde hij archeologie en filosofie aan de Universiteit Leiden. Als botanisch filosoof schrijft en spreekt hij vooral op het snijvlak van botanie en filosofie. Maar hij houdt zich ook bezig met tuin- en milieufilosofie. In 2016 debuteerde hij met ‘Botanische revolutie: de plantenleer van Charles Darwin’. Vervolgens schrijf hij onder meer ‘Rumphius’ Kruidboek: verhalen uit de Ambonese flora’ (2020) en ‘Wildernis-vernis: Een filosoof in het Vondelpark’ (2021). Onlangs verscheen, mede onder zijn redactie, de facsimile ‘Flora Batava: de wilde planten van Nederland’ (2023).