Rembrandts leerling in volle glorie: bezoek de expositie van Samuel van Hoogstraten

In samenwerking met Museum Rembrandthuis

In de schoolbanken bij Rembrandt

Samuel van Hoogstraten had tussen zijn 15e en zijn 20e bij Rembrandt les in schilderen en tekenen. Hij woonde daar in het leerlingenatelier, samen met 3 andere leerlingen, vlak nadat De Nachtwacht werd voltooid. In zijn lessen leerde hij hoe je de blik van de toeschouwer vast kunt houden: door je te concentreren op één figuur en door niet overal evenveel kleur te gebruiken. En hij leerde hoe je om moet gaan met illusionisme, dat visueel bedrog werd later zijn handelsmerk.  

Wereldberoemd en toch vergeten

Samuel woonde een hele tijd in Londen en Wenen. Van de Weense keizer kreeg hij een gouden erepenning waar hij heel trots op was. Hij had dan ook een bijzonder schilderij gemaakt van het keizerlijk paleis waarbij een echt klokje verwerkt was in de paleistoren. Het schilderij is er nog, het klokje is helaas verdwenen. Ook al had Samuel internationaal succes, toch ging hij terug naar Dordrecht, de stad waar hij geboren was. Daar leidde hij het leven van een beroemde kunstenaar, ook omdat hij al een belangrijk boek had geschreven over de schilderkunst. Ondanks zijn internationale bekendheid, bleef hij na zijn dood niet lang in herinnering. Andere soorten schilderkunst raakten in de mode.

Terug in volle glorie in het Rembrandthuis

Maar nu is hij er weer, Samuel van Hoogstraten, in volle glorie in het Rembrandthuis. Hier zie je meer dan 50 van zijn kunstwerken waarbij je je ogen kunt laten bedriegen. Tijdens deze tentoonstelling, de eerste grote solotentoonstelling van Samuel, zijn enkele meesterwerken verzameld uit onder meer Musée du Louvre, The Art Institute Chicago en Dordrechts Museum, om zijn talenten weer in de spotlight te brengen. Een uitgelezen kans om op verkenningstocht te gaan.

Hoogtepunten om niet te missen

Nu is het makkelijk om online beeld te bewerken, maar in de 17e eeuw moest alles met inkt en verf. Samuel was goed om onze ogen te bedriegen, en dat met penseel en verf. De tentoonstelling heeft vele bijzondere werken die zijn talenten goed naar voren brengen. Zo laat zijn zelfportret alle technieken zien die Rembrandt hem heeft geleerd, een knap werk voor een 18-jarige. Kijk ook vooral naar de details op zijn werken, met zijn prikbord met brieven en andere spulletjes. En de oude man die zijn hoofd uit het raam steekt, Oude man in het venster, die komt toch echt naar voren? Nee, het lijkt maar zo. En op de stenen vensterbank staat een achtergelaten flesje dat je zo in je tas wilt stoppen. 

Stap een kunstwerk binnen

Een bijzondere Hollandse uitvinding uit de 17e eeuw is de ‘perspectiefkast’: een type constructie van een kast waarbij je enkel vanaf één punt het volledige beeld kunt zien. Samuel van Hoogstraten maakte een olieverfschilderij van zo’n kast, tevens een van de best bewaarde werken in de wereld. Nu kun je tijdens de tentoonstelling binnenstappen in een levensgrote versie. Bekijk de complexiteit van deze constructie van wel heel dichtbij en laat je verwonderen.

Extra tips:

Nadat je alle 50 werken hebt gezien, zul je ongetwijfeld geïnspireerd zijn geraakt. Bij de tentoonstelling kun je meedoen aan een minicursus om zelf te proberen het geheim achter het visuele bedrog van Van Hoogstraten te ontrafelen. Deze tentoonstelling is ook leuk om te bezoeken voor families met kinderen (vanaf 8 jaar). In de voorjaars- en meivakantie zijn er in lijn met de tentoonstelling ook leuke schilderworkshops ‘Bedriegen voor families’. 

1 februari t/m 4 mei | Museum Rembrandthuis