Wandelroute door de romantische stad

1. Anne Frank Huis

Waarschijnlijk ben je hier eerder geweest en natuurlijk ken je het verhaal van Anne Frank, maar wist je ook dat Anne verliefd was terwijl ze hier schuilde? Dit is het verhaal van Anne en Peter, en van hun eerste kus. In de zomer van 1942 trok de familie Frank in het achterhuis, nadat vader Otto in dat deel van het huis – eerder gebruikt als bedrijfsopslag – verborgen leefruimte had gemaakt toen het openbare leven niet meer veilig was voor Joden. Niet lang daarna kwam de familie Van Pels erbij, een werknemer van Otto en zijn gezin. Anne keek vol verwachting uit naar de komst van de nieuwe mensen, vooral naar zoon Peter, die maar 2 jaar ouder was dan zij. Anne had behoefte aan een vriend en ze kon het altijd goed vinden met jongens. Maar Peter stelde teleur. Anne vond hem saai, teruggetrokken en kon maar moeilijk contact met hem krijgen. Hij luiert ‘de hele dag op z'n bed, timmert een beetje en gaat weer dutten’, schreef ze in haar dagboek. Zo ging een jaar voorbij. Op een dag kijkt Anne Peter aan tijdens het eten en realiseert zich dat hij misschien wel hetzelfde doormaakt als zij. Misschien voelt hij zich ook alleen en kan hij wel een vriend gebruiken. Ze besluit hem een kans te geven. Anne begint Peter op te zoeken op zijn eigen kamer op zolder. Er ontstaat een vriendschap. Samen kijken ze door het zolderraam naar een witte paardenkastanje – de verbinding met de buitenwereld – en ze dromen over wat ze zouden doen als ze weer vrij zouden zijn. Op een avond spreken ze over hun toekomst en op datzelfde moment vallen er bommen in de stad. Anne schrikt en trekt Peter dicht tegen zich aan. Alsof ze in zijn armen beschermd is tegen de bommen. Ze kijken elkaar in de ogen. Anne realiseert zich wat ze doet en schrikt van zichzelf. Ze kan die avond niet slapen. Is ze verliefd geworden op Peter? Een paar weken later zijn ze weer alleen op de zolderkamer en ze kussen elkaar. Annes allereerste kus. Anne en Peter werden verliefd, maar slechts een paar maanden daarna werden de families verraden. We weten tot op de dag van vandaag niet wie dat heeft gedaan. Na hun arrestatie kwamen de families in doorgangskamp Westerbork terecht. Volgens een medegevangene waren Peter en Anne daar veel samen. Op 3 september moesten Peter en zijn ouders mee met een transport naar Auschwitz-Birkenau. Op het perron zien Anne en Peter elkaar voor het laatst.

• Anne Frank Huis | Westermarkt 20

2. Westerkerk

Net naast het Anne Frank Huis staat de Westerkerk, ontworpen door Hendrick de Keyser en gebouwd als protestantse kerk voor de werklieden die in de Jordaan woonden. Hier ligt de beroemde schilder Rembrandt van Rijn begraven. Hij woonde op de Rozengracht 184, de straat parallel aan de kerk. Tijdens zijn leven was hij soms rijk, dan weer arm. Hij stierf in 1669 als een arm man. Rembrandt werd dan ook in een huurgraf begraven en waar hij precies ligt is niet bekend. Zijn vrouw Saskia overleed eerder, in 1642 tijdens het hoogtepunt van Rembrandts carrière, en heeft een eigen graf op een andere plek. We zullen later in deze tour ontdekken waar zij begraven ligt. 

• Westerkerk | Prinsengracht 279

3. Homomonument

Liefde kunnen uiten is niet altijd voor iedereen even vanzelfsprekend geweest. Nog niet zo lang geleden was openlijk verliefd zijn op iemand van hetzelfde geslacht niet mogelijk, zelfs strafbaar. In Nederland werden homoseksuelen tijdens de Tweede Wereldoorlog niet actief opgepakt door de nazi’s, maar je moest wel oppassen. In de concentratiekampen werd iedere gevangene verplicht een merkteken te dragen – de meeste bekende is natuurlijk de gele Davidster voor de Joden – en voor homoseksuelen was dat een roze driehoek. Na de Tweede Wereldoorlog werd de COC opgericht, een organisatie die zich actief inzet voor de rechten van homoseksuelen. Dit leidde uiteindelijk tot meer rechten en stopte de vervolging. De driehoek werd het symbool van de COC voor de emancipatie van homoseksuelen. In 1987 werd het Homomonument onthuld. Het ontwerp is gebaseerd op de roze driehoek. Op deze plek worden bijeenkomsten gehouden ter herinnering aan het geweld tegen homo’s in de oorlog en elders in de wereld.

• Homomonument | Westermarkt

4. De Nieuwe Kerk

De Nieuwe Kerk vindt zijn oorsprong in de veertiende eeuw. Hier zijn honderden huwelijken voltrokken, waaronder natuurlijk dat van onze huidige koning Willem-Alexander en koningin Maxima. Zij trouwden op 2 februari 2002. Bekend is dat dat ze elkaar hebben ontmoet op een feestje in Zuid-Spanje. Maxima werkte op dat moment in New York en omdat niemand Willem-Alexander in die stad kende, kon hij op zijn gemak Maxima leren kennen. Prinses Beatrix, toen nog koningin, was vaak erg kritisch over de vriendinnen van haar oudste zoon, maar Maxima werd met open armen ontvangen. En ook Nederland heeft haar omarmd, vooral als tegenwicht naast de toch wat stijve koning. Onbetwist het meest romantische moment van de huwelijksceremonie van het koningspaar was de tango gespeeld op een bandoneon door Carel Kraayenhof (weet je het nog?). De emotie van Maxima ging zelfs de geschiedenisboeken in als ‘de traan van Maxima’.

• De Nieuwe Kerk | De Dam

5. Oude Kerk

De Oude Kerk is het oudste gebouw van Amsterdam, voltooid in 1308. In deze kerk liggen vele mensen begraven, maar de meest bekende is Saskia van Uilenberg: de vrouw van Rembrandt van Rijn. Eens per jaar schijnt de zon door een raam en wordt het graf van Saskia verlicht. Dit gebeurt op 9 maart om 8:39 uur. Sommige mensen geloven dat dit de dag en het precieze tijdstip is dat Saskia en Rembrandt elkaar voor het eerst ontmoetten. Nu is de Oude Kerk een museum en vinden er vaak concerten en tentoonstellingen plaats. Je kunt ook de toren beklimmen in de zomermaanden, met een prachtig uitzicht over de oude binnenstad. Net als de Westerkerk en de Zuiderkerk, maar hier vind je misschien wel het mooiste uitzicht, omdat je midden in het oudste deel van de stad bent.

• Oude Kerk | Oudekerksplein 23

6. De Waag

De Waag is het sprookjesachtige gebouw midden op de Nieuwmarkt. In Amsterdam staan geen kastelen, maar de Waag komt er het meeste in de buurt. Oorspronkelijk dateert de Waag uit 1450, toen het veel kleiner was en werd gebruikt als toegangspoort. Er was een oude ophaalbrug en voor de muren was een gracht uitgegraven. De grachten liepen vroeger voor dit gebouw door en er gaat nog steeds water onder het gebouw door. Als je naar rechts en links kijkt, kun je nog steeds de originele grachten zien. In 1600 groeide Amsterdam vanwege de handel en de groeiende haven. Er werd besloten de muur af te breken zodat de stad onbeperkt kon groeien. De toegangspoort werd omgebouwd tot een Waaghuis, die tot op de dag van vandaag deze naam draagt. Hier moesten alle schepen langs om hun goederen te wegen en belasting te betalen, afhankelijk van het gewicht. Daarna werd het gebruikt als ‘clubhuis’ voor verschillende gilden. Eén daarvan was het doktersgilde, dat ieder jaar een spektakel organiseerde: een publieke autopsie. Als je een kaartje had, mocht je toekijken hoe het lichaam opengesneden werd. Het was een ware theatershow. Eén van die shows werd vastgelegd door Rembrandt van Rijn en betekende zijn grote doorbraak. Die specifieke autopsie werd voorgezeten door dokter Tulp, Nicolaes Tulp. Vernoemd naar de bloem. Deze man hernoemde zichzelf: hij was zo verliefd op de tulp dat hij zijn naam veranderde. Het theater bevond zich helemaal in de top van het gebouw. Als je voor het gebouw staat, zie je rechts een klein rond gebouwtje uitsteken. Boven de deur zit een gevelsteen met een man met een baard en de woorden Theatrum anatomica, anatomisch theater. Tegenwoordig zit er een romantisch restaurant in de Waag waar, in normale tijden, elke avond 300 echte kaarsen worden aangestoken. Het voelt alsof je in een middeleeuws kasteel zit. Romantischer wordt het bijna niet.

• De Waag | Nieuwmarkt 4

7. Rembrandthuis

Je staat voor het oude huis van Rembrandt van Rijn. Het liefdesverhaal van deze schilder zit vol drama en leed, maar het begon allemaal zo mooi. Rembrandt werd geboren als zoon van een molenaar in de stad Leiden. Het was de bedoeling dat hij ook molenaar werd, maar Rembrandt had zo zijn eigen wil. Hij wilde schilder worden. Zodra hij klaar was met zijn werk in de molen trok hij erop uit, observeerde het licht en probeerde dat te vatten in zijn schilderijen. Toen hij oud genoeg was vertrok hij naar Amsterdam. Hier ontmoette hij Hendrick van Uilenberg en diens nichtje Saskia. Rembrandt vroeg Saskia om model te staan voor zijn schilderijen, Saskia was vereerd en ging in op het aanbod. Ze poseerde in zijn atelier en in de momenten van stilte sprong de vonk over. Saskia werd Rembrandts muze én geliefde. Ze trouwden, kochten dit grote herenhuis en Saskia raakte zwanger. Een sprookjeshuwelijk, zo leek het. Maar het kind, een meisje, overleed al snel na de geboorte en ook het tweede én derde kind leefden niet lang. Saskia raakte bij elk verlies zichzelf een beetje kwijt en haar hart sloot zich meer en meer. Ze werd nogmaals zwanger en dit keer overleefde zoon Titus, maar kort daarna werd Saskia zelf ziek. Dit alles gebeurde terwijl Rembrandt op het hoogtepunt van zijn carrière stond. Hij kreeg de opdracht om een rijke groep kooplieden te schilderen, een groot project waar een jaar voor uitgetrokken werd. In dat jaar overleed zijn vrouw. Rembrandt besloot Saskia voor een laatste keer te schilderen: in de Nachtwacht, als een engel gevangen in een lichtstraal. Zo werd ze een van de hoofdrolspelers van zijn absolute meesterwerk. 

• Museum Rembrandthuis | Jodenbreestraat 4

8. Staalmeestersbrug

Op deze brug heb je prachtig uitzicht op de Zuiderkerk. Het is tevens de brug waar vroeger stelletjes een slotje hingen om hun liefde voor altijd te laten voortduren. Nu worden de slotjes regelmatig weggehaald.

• Staalmeesterbrug | Groenburgwal

9. Tuschinski

Niks romantischer dan een avondje naar de bioscoop. Of toch: een avondje bioscoop in Tuschinski, één van de mooiste filmhuizen ter wereld. De bioscoop werd gebouwd in opdracht van Abraham Icek Tuschinski, een joodse man die zijn rijkdom in de haven van Rotterdam had verworven. Tuschinski kwam oorspronkelijk uit Polen als zoon van een kleermaker. Hij droomde ervan om naar Amerika te emigreren, maar bleef in Rotterdam steken: eerst als kleermaker, later met een logement voor landverhuizers en daarna richtte hij zijn pijlen op de populair wordende cinema. In Rotterdam bouwde Tuschinski verschillende bioscopen. Dat liep zo goed dat hij besloot om ook in Amsterdam zijn geluk te beproeven met een groot filmhuis. Op 28 oktober 1921 opende bioscoop Tuschinski, die zo’n 4 miljoen gulden had gekost. Het bleek een groot succes. Het gebouw is een mix van verschillende stijlen: Amsterdamse School, Jugendstil en Art Deco. Tijdens het bombardement in Rotterdam in de Tweede Wereldoorlog werden 4 van Tuschinski’s bioscopen verwoest. Zijn bioscoop in Amsterdam bleef heel en viel in handen van de Duitsers. Tuschinski werd opgepakt en gedeporteerd naar concentratiekamp Westerbork en naar Auschwitz. Daar stierf hij. Tot op de dag van vandaag is Tuschinski een prachtige bioscoop en vele Nederlandse filmpremières vinden hier plaats. Een romantisch uitje is gegarandeerd: zeker omdat er speciale liefdesstoelen zijn, waar je tegen elkaar aan kunt kruipen. Voor nu moeten we het doen met de mooie façade van het gebouw, maar zodra het weer kan: reserveren die kaartjes.

• Tushinski | Reguliersbreestraat 26-34

10. Stopera Stadhuis Amsterdam

Je kijkt nu uit op het stadhuis van de Amsterdam (op de foto de voorkant, met de Nationale Opera & Ballet). In dit ietwat omstreden gebouw vond de eerste van een tot dan toe nog nooit uitgevoerde ceremonie plaats. Het was 31 maart 2001 en aan het einde van de avond, net voor 12 uur, arriveerden 4 stellen. De internationale pers verdrukte elkaar om een foto van de koppels te kunnen maken. Voor het eerst in de geschiedenis werden hier, om klokslag 12 uur, 4 homostellen voor de wet getrouwd door burgemeester Job Cohen. Nederland had daarmee de wereldpremière van het homohuwelijk. Eén koppel besloot om voor de hele wereld een statement te maken: zij deden geen ring om, maar namen een ring van hun vinger af en toonden daarmee een reeds getatoeëerde ring. “Want dit is niet de dag dat wij trouwen. Dit is de dag dat we aan de hele wereld laten zien dat we al getrouwd zijn, in ons hart.” Na Nederland volgden vele landen en het homohuwelijk is nu in 28 landen de normaalste zaak van de wereld. Zoals het hoort. 

• Stopera Stadhuis Amsterdam | Amstel 3

11. De oudste iep van de stad

De geur van Amsterdam? De meesten zullen denken aan de geur van wiet, maar door de straten van Amsterdam waait een andere geur. We gaan 4 eeuwen terug in de tijd, toen de meeste grachten van Amsterdam werden aangelegd. Die grachten werden uitgegraven om de groeiende haven te bedienen. Om alle goederen te verplaatsen waren waterwegen het efficiëntst, maar de grote zeilschepen konden zo niet in de stad komen. Er werd een netwerk van kleinere grachten aangelegd, waar kleine boten getrokken door paarden de goederen vervoerden. Nog een reden voor de grachten waren de overstromingen. Grachten konden de stad beschermen tegen het water dat een uitweg probeerde vinden vanuit een regelmatig overstroomde Amstel. En ook niet onbelangrijk: grachten fungeerden als open riool. De toenmalige Zuiderzee zorgde voor eb en vloed, waardoor al het vuil regelmatig werd meegenomen uit de stad. Helaas werkte dat niet altijd even goed en een groot deel van de viezigheid bleef achter, waardoor de grachten enorm stonken. Stel je voor, een warme zomerdag waarbij de zon alle viezigheid, uitwerpselen, verrotte groente en ga zo maar door opwarmt... De stank was niet te harden. De gemeente Amsterdam kwam met een oplossing. De iep. Honderden iepen werden gepland om de stank uit de lucht te halen en een frisse geur te verspreiden. Simpel, maar (redelijk) effectief. De bomen zijn nooit weggehaald en zijn tot op de dag van vandaag een herkenbaar onderdeel van het decor van de stad. Amsterdam heeft op dit moment 77.000 iepen. Er is zelfs een iepenwandelroute met de hoogste iep, de straat met de meeste verschillende soort iepen en nog veel meer. Je staat nu voor de oudste iep van Amsterdam, uit 1891. Jaarlijks zorgen de bomen voor een uniek fenomeen. In de lente laten de iepen hun witte bloesem vallen, de ‘lentesneeuw’. De geur van de bloesem is typisch, en voor velen heel herkenbaar. Het kunstenaarsduo Tijdmakers raakte door de lentesneeuw geïnspireerd en besloot de geur van iepen te vangen in een parfum, Eau d’Amsterdam. Is dit de echte geur van Amsterdam?

• Oudste iep van de stad | Nieuwe Herengracht 5

12. Magere Brug

De houten brug over de Amstel, de Magere Brug, is waarschijnlijk een van de meest romantische en iconische bruggen van Amsterdam. Als de avond is gevallen wordt deze brug verlicht door 1200 lampjes. De lichtjes reflecteren in het water en geven het een romantisch aangezicht. Kom dus vooral ook s ’avonds een keer terug, als dat weer kan. Ook gaat er een legende de ronde, waarvan niemand precies weet waar die vandaan komt. Die legende vertelt dat als je onder deze brug doorvaart en je geliefde kust, je voor altijd bij elkaar blijft. In sommige versies is het ook genoeg om óp de brug te kussen. En tel daarbij het weidse uitzicht over de stad en de rivier op, en dit zou zomaar eens de meest romantische spot van de stad kunnen zijn.

• Magere Brug

Over de stadsgids Rocco Vermijs

"Ik ben mijn carrière begonnen als professioneel danser en choreograaf. Ik heb over de hele wereld gedanst, bij internationale gezelschappen. Toen ik weer terugkwam in Amsterdam veroverde de stad opnieuw mijn hart. Ik besloot mijn passie vorm te geven in mijn werk als stadsgids. Liefde en kunst staan centraal. Amsterdam is een speeltuin voor iedereen die van schoonheid houdt. Eeuwen van rijke cultuur hebben de creatieve energie verdeeld over elke uithoek van de stad. Deze creatieve energie zet iedereen in beweging, maar om het in zijn volle kracht te kunnen ervaren, heb je een gids nodig die je verbeelding aanspreekt en de stad van binnenuit kent. De mooiste plekjes zijn soms het moeilijkst te vinden, zelfs voor locals. Ik zorg ervoor dat je hart een beetje sneller klopt als je mijn tours hebt ervaren." Op pad met Rocco? Kijk op romantictouramsterdam.nl